سقط جنین و کورتاژ قبل از دو ماهگی

علائم سقط جنین چیست؟

مهمترین علائمی که هنگام سقط دیده می شود، خونریزی از رحم و درد است:
 

1. خونریزی رحمی:

در شروع سقط، خونریزی اغلب اوقات به صورت لک بینی آغاز می شود ولی طولی نمی کشد که زیادتر می شود و لخته های بزرگ نیز تشکیل می گردد. علت خونریزی، باقی ماندن تکه ای از جفت و یا قسمتی از جنین در داخل رحم است و تا زمانی که این تکه ها خارج نشده اند، رحم روی خود جمع نمی شود و خونریزی ادامه می یابد.
 

2. درد در ناحیه زیر شکم:

در موقع سقط جنین، اکثر خانمها از دردهای خفیف زیر شکم شکایت می کنند و این دردها اغلب متناوب است و گاهی از اوقات قولنجی می شود. علت این دردها، انقباض عضله رحم برای خارج ساختن خون و یا لخته داخل آن است و تا زمانی که رحم خالی نشده درد نیز ادامه خواهد داشت.

سرنوشت جنین در حال سقط شدن بستگی به زنده بودن و مقاومت آن دارد. تا زمانی که جنین داخل شکم زنده است امید قطع شدن خونریزی و ادامه یافتن آبستنی وجود دارد ولی اگر جنین مرده باشد، هرگونه کوشش برای نگاهداشتن آبستنی بی ثمر خواهد بود، زیرا اگر جنین مرده خود به خود سقط نشود باید آن را با عمل کورتاژ خارج کرد. موقعی که جنین خود به خود سقط می شود، در صورتی که جفت هم با آن خارج شده باشد خونریزی به وجود نمی آید، ولی همیشه سقط های جنین به این صورت نیست و غالب اوقات، مقداری از جفت و یا جنین در داخل رحم باقی می ماند و تا زمانی که رحم خالی نشده است خونریزی ادامه پیدا می کند.

جنین وقتی تهدید به سقط است که دهانه رحم بسته شده وخونریزی رحمی، مختصر و جزئی باشد و مسلما جنین داخل رحم زنده بوده و خونریزی ممکن است با استراحت بیمار و درمان طبی قطع گردد. سقط جنین وقتی قریب الوقوع و حتمی است که جنین مرده و دهانه رحم کاملا باز وخونریزی شدید و غیر قابل کنترل باشد.

*******

چه عواملی می تواند موجب سقط جنین شود؟

به تصور اغلب مردم، عوامل گوناگونی مانند زمین خوردن، برداشتن وزنه های سنگین، کارهای سخت و طاقت فرسا، وارد شدن ضربه به شکم و ضربه و فشارهای روانی باعث سقط جنین می شوند. البته جنین ناسالم اگر در محیطی نامناسب پرورش یابد، ممکن است تحت تأثیر عوامل یاد شده سقط شود ولی این عقیده که عوامل فوق باعث سقط جنین سالم می شوند، امروزه مورد قبول پزشکان نیست.

برای اینکه جنین در داخل رحم باقی بماند و به ثمر برسد شرایطی لازم دارد که شامل موارد زیر می شود:

1. سالم بودن نطفه پدر و مادر تا جنینی که از ترکیب آنها حاصل می شود بی عیب باشد و رشد و نمو کامل کند.

2. محیطی که تخم در داخل آن پرورش یافته و نمو می کند، بایستی سالم و بدون عیب باشد تا بستری مناسب برای رشد و نمو جنین فراهم گردد.

3. هورمونهای لازم برای نگهداری جنین توسط تخمدانها و جفت به اندازه کافی ترشح بشوند.

در صورتی که یکی از شرایط فوق موجود نباشد جنین تهدید به سقط می شود و یا به طور قطع ساقط می گردد.

اگر چه بسیاری از سقط ها علت واضح و مشخصی ندارند ولی بطور خلاصه علل عمده سقط را می توان یکی از موارد زیر در نظر گرفت:

1. بنا به عقیده اکثر پزشکان، جنینی که از نطفه های ضعیف و ناتوان پدر و یا مادر به وجود می آید دیر یا زود از بین می رود و سقط می شود. تشخیص انواع نطفه های ضعیف مرد و تعداد آنها از روی امتحان کامل منی به دست می آید.

2. گاهی نطفه سالم است، ولی محیطی که جنین در داخل آن زندگی می کند نامساعد است. محیط های نامساعد برای پرورش و نمو جنین عبارتند از عفونتهای قبلی رحم و تخمدانها، پولیپ و یا فیبروم رحمی، غده های رحمی، نقایص و ناهنجاری های دستگاه تناسلی و تولید مثل مانند کج شدن رحم، دو شاخه بودن رحم و گشاد شدن دهانه رحم. هر یک عوامل بالا زمینه را برای سقط جنین آماده می کنند و گاه سبب سقط های مکرر نیز می شوند.

3. کم شدن هورمونهای نگاهدارنده جنین، به علت ضعف و خوب کار نکردن غدد مترشحه داخلی بدن به خصوص تخمدانها و جفت، سبب می شود که جنین نتواند به طور کامل رشد و نمو کند و در نتیجه قبل از این که به ثمر برسد از بین می رود.

4. اعمال جراحی روی رحم و دهانه آن مخصوصا کورتاژهای متعدد.

5. عفونتهای مزمن مانند سل، سیفیلیس، مالاریا، کم خونی ها و همچنین اختلاف گروه خونی بین پدر و مادر و ناسازگاری Rh جزء علل مهم سقط جنین به شمار می آید.

6. عوامل فرعی دیگر مانند عصبانیت، شوک های روحی شدید و بالاخره کارهای سنگین و مقاربت جنسی زیاد در بارداری های پر خطر.

*******

کورتاژ به چه معناست؟

کورتاژ در کلمه یعنی تراشیدن و خارج کردن قسمتی از بافت بدن. بنابراین برای هر قسمتی از بدن که نیاز به خارج کردن بافت یا نمونه داشته باشید ممکن است انجام شود. در گفتار مصطلح این کلمه در واقع خلاصه فارسی شده Dilation and Curettage یا D&C است که به معنی اتساع و بیرون آوردن جنین یا بافت داخلی رحم است.

کورتاژ ممکن است به منظور درمان یا تشخیص بیماری رحم انجام شود و تنها یکی از موارد استفاده آن خارج کردن جنین زنده و سقط عمدی است. روشهای مختلفی برای انجام این کار وجود دارد مانند ساکشن یا کورِت.

سقط عمدی ممکن است توسط ماما یا پزشک و در شرایط مناسب بهداشتی با مراقبتهای لازم انجام شود و یا به دست افراد غیرمتخصص و بصورت غیراصولی باشد. نکته مهم این است که در هر دو صورت ممکن است قانونی یا غیرقانونی باشد. نکته مهم این است که کورتاژ با هدف سقط عمدی در اکثر موارد به صورت غیرقانونی بوده و انجام آن توسط افراد غیرمتخصص و در شرایط نامناسب و آلوده می تواند خطرات جدی و حتی تهدیدکننده به دنبال داشته باشد.

*******

کورتاژ تشخیصی چیست و چرا بعد از سقط، انجام می شود؟

کورتاژ تشخیصی خارج کردن محتویات رحم یا بقایای محتویات است و با هدف بررسی نمونه به دست آمده و تشخیص ضایعه در رحم انجام می شود.

این عمل معمولا پس از سقط هائی انجام می شود که در سه ماهه اول اتفاق افتاده اند. در کورتاژ تشخیصی (مانند هر D&C) دو کار انجام می شود: باز کردن دهانه رحم و برداشتن محتویات رحم.

در 50 درصد سقط هائی که قبل از هفته دهم حاملگی اتفاق می افتند معمولا محتویات رحم بدون مشکل خاصی خارج می شود. اما در سقط های پس از هفته دهم معمولا تمام اجزا حاملگی خارج نمی شوند و لازم است توسط پزشک بیرون آورده شوند.

در برخی موارد که لکه بینی یا سایر مشکلات در پی سقط وجود دارد نیز برای بررسی وضعیت داخل رحم انجام می شود.

*******

پس از کورتاژ چه مراقبتهائی لازم است؟

بعضی خانم ها بعد از چند ساعت فعالیتهای طبیعی خود را از سر می گیرند و بعضی دیگر نیاز به چند روز استراحت دارند. درد ها ی کرامپی شایعند اما معمولا بیشتر از 24 ساعت طول نمی کشند. معمولا چند روز تا 2 هفته کرامپ و خونریزی خفیف وجود دارد. توصیه می شود خانمها تا 2 هفته (یا تا زمانی که خونریزی متوقف شود) نزدیکی نداشته باشند. معمولا 2 تا 6 هفته بعد، پریود شروع می شود و بهتر است تا آن زمان از تامپون استفاده نشود. مشخص نیست که تخمک گذاری چه زمانی به وضعیت نرمال بر می گردد، بنابر این توصبیه می شود در اولین نزدیکی از قرص یا سایر روشهای مطمئن جلوگیری از بارداری استفاده شود.
*******
 

در چه مواردی انجام سقط مجاز است؟

در بسیاری از موارد که پزشک اطمینان دارد که ادامه یافتن آبستنی برا ی جان مادر خطرناک است و یا به سلامت وی صدمه می زند، مانند مواقعی که مادر مبتلا به رماتیسم قلبی است و ادامه آبستنی وضع بیماری او را خطرناکتر می کند، قانون و وجدان پزشکی حکم می کنند که سقط درمانی آن هم با موافقت پدر و مادر یا شوهر و تجویز پزشکان صلاحیت دار انجام گیرد. در موارد زیر سقط های درمانی مجاز است:

* در مواردی که مادر دارای Rh خون منفی است و پدر Rh مثبت دارد و در سابقه بیمار سقط های مکرر چندین ماهه به همین علت وجود داشته و یا اینکه چندین نوزاد قبل از تولد در داخل شکم تلف شده اند و یا نوزادی که به دنیا آمده به مرض یرقان و عوارض غیر قابل درمان مبتلا بوده است. در هر حال، با صلاحدید پزشک متخصص، باز هم قانون حکم می کند که سقط درمانی برای نجات نوزاد انجام گیرد.

* عکس برداری با اشعه X برای درمان و تشخیص بسیاری از بیماریها به کار می رود. اشعه X، روی سلولهای جنین که در حال تشکیل شدن و تغییر شکل هستند اثر بد می گذارد و بنابراین امکان دارد جنین مادری که در ماههای اولیه در معرض اشعه X قرار گرفته ناقص الخلقه بشود. حال اگر مطمئن باشیم که جنین داخل شکم در شروع حاملگی تحت تأثیر شدید اشعه قرار گرفته و از طرف دیگر متخصص رادیوگرافی این نظریه را تأیید کند، پزشک متخصص زنان اجازه دارد که این جنین را قبل از به ثمر رسیدن با کورتاژ از بین ببرد.

* در بعضی موارد برای خانمهایی که ناراحتی های روحی و عصبی آنها در موقع حاملگی شدیدتر می شود و یا بعد از زایمان دچار سایکوزهای عصبی می شوند به طوری که بعد ها قادر به نگه داری و پرورش طفل خود نخواهد بود، با تشکیل شورای پزشکی و موافقت پزشک متخصص اعصاب سقط درمانی مجاز است.

* رخجه در دوران حاملگی: سرخجه یکی از بیماری های خطرناک و مسری است. مادرانی که در کودکی سرخجه نگرفته اند، اگر در ماههای اول و دوم حاملگی در معرض آبتلای به سرخجه قرار گیرند احتمال این که جنین آنها کور شود و یا مبتلا به عوارض مادرزادی قلب گردد خیلی زیاد است. بنابراین اصل، اگر مطمئن باشیم که مادری در ماههای اولیه حاملگی سرخجه گرفته است، با موافقت شورای پزشکی و رضایت زن و شوهر سقط درمانی انجام می گیرد.

- بعضی مادران، برای رفع کم خوابی و حالت تهوع دوران حاملگی از بعضی قرصها استفاده می کنند؛ در صورتی که تشخیص داده شود این قرصها به جنین آسیب وارد کرده اند، سقط های درمانی مجاز خواهند بود.

سقط جنین بدون مجوز پزشکی و عمدی، غیر قانونی است و در صورتی که این سقط ها توسط اشخاص غیر مطلع و یا با وسایل آلوده انجام گیرند علاوه بر خطرات جانی، گاهی باعث عفونتهای شدید رحمی می گردد و زن را برای همیشه و یا دراز مدت نازا می کند.
*******
 

کورتاژ چگونه انجام می شود؟

این کار با بیهوشی عمومی یا موضعی قابل انجام است. پزشک دهانه رحم را امتحان می کند تا ببیند به اندازه کافی باز است یا خیر و در صورت نیاز از باز کننده برای این کار استفاده می کند. معمولا دهانه رحم با وسیله ای باز نگه داشته می شود. در مرحله بعدی با ساکشن محتویات رحم بیرون آورده می شود و برای آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده می شود.


منبع: www.ninisite.com